Net geopereerd aan een aneurysma via de lies en nu benieuwd hoe het herstel eruitziet en waar u op moet letten thuis. Ik neem u stap voor stap mee door de eerste dagen, de weken daarna en de controles die volgen. U leest wat u wel en niet mag doen, hoe u de lieswond verzorgt, welke klachten normaal zijn en wanneer u direct contact moet opnemen met het ziekenhuis. De toon is praktisch en geruststellend, zoals u het aan een goede vriend zou vragen die ervaring heeft met dit traject.
Wat is er gedaan bij een aneurysma operatie via de lies
Bij een endovasculaire behandeling plaatst de arts via een klein sneetje in een of beide liezen een stentgraft in de aorta. De prothese wordt onder röntgendoorlichting naar de juiste plek geleid, opengevouwen en stevig verankerd. Daarna stroomt het bloed door de prothese en niet meer in de aneurysmazak. De medische naam is EVAR, bij de borstkas TEVAR. De ingreep duurt vaak anderhalf tot twee uur en gebeurt onder plaatselijke verdoving met sedatie of algehele narcose, afhankelijk van uw situatie.
Soms is het aneurysma complex, bijvoorbeeld rond aftakkingen naar organen. Dan is een prothese op maat nodig. Een model met openingen heet FEVAR en een model met zijtakken heet BEVAR. Het maken van zo’n maatwerkprothese kan acht tot twaalf weken duren.
Herstel in het ziekenhuis
Direct na de ingreep bent u vaak moe. U blijft vier tot zes uur plat liggen zodat de insteekopeningen goed sluiten. U kunt tijdelijke klachten hebben zoals zwelling of een beurs gevoel in het bovenbeen, lichte misselijkheid, weinig eetlust of wat verhoging. Meestal blijft u een tot drie dagen opgenomen. De verpleegkundigen helpen u met veilig opstaan, korte wandelingen en wondzorg. Goede pijnstilling hoort daarbij en versnelt het herstel.
Thuis herstellen na EVAR
De eerste week
Geef uzelf rust, maar blijf wel meerdere keren per dag kort lopen in huis. De eerste vijf dagen vermijdt u activiteiten die druk zetten op de lies, zoals persen op het toilet, intensief traplopen of bukken met kracht. Douchen mag kort en lauw. In bad weken, zwemmen of sauna stelt u uit tot de wondjes volledig dicht zijn.
Week twee tot vier
Voer het lopen rustig op in tijd en tempo. Til geen zware voorwerpen, zeker de eerste twee weken niet. Autorijden doet u pas weer als u vlot en pijnvrij kunt reageren en uw arts dat akkoord vindt. Veel mensen hervatten lichte werkzaamheden na twee tot vier weken, afhankelijk van het beroep en het energielevel. Luister naar uw lichaam en bouw gedoseerd op.
Wond en lies
De lies kan wat gevoelig of verdoofd aanvoelen. Dat komt door huidzenuwtjes die geprikkeld zijn bij de toegang. Houd de wond schoon en droog, let op roodheid of toenemende pijn. Een kleine verkleuring of blauwe plek in het bovenbeen is gebruikelijk en trekt weg.
Seksualiteit
Het is normaal dat u daar in de eerste weken minder aan toe bent. Bij sommige mannen kunnen tijdelijk erectie of zaadlozing veranderen. Bespreek dit gerust op de polikliniek, er is vaak begeleiding mogelijk. Forceer niets en hervat seksuele activiteit als het comfortabel voelt.
Bewegen en conditie veilig opbouwen
Vroege mobilisatie is een van de beste voorspellers van een vlot herstel. Begin met korte wandelingen, meerdere keren per dag. Verleng daarna de afstand of tijd, niet allebei tegelijk. Vermijd oefeningen die druk op de lies geven in de eerste twee weken. Als fysiotherapeut heb ik gezien dat een eenvoudige wandelroutine met aandacht voor ademhaling en houding veel oplevert. Extra inspiratie vindt u in dit overzicht over herstel.
Wanneer contact opnemen met de arts
Wees alert op signalen die niet passen bij een normaal herstel. Neem direct contact op met het ziekenhuis bij een van de volgende klachten:
- Roodheid, zwelling of toenemende pijn van de lies of wond, of lekkage van bloed, vocht of pus
- Koorts, koude rillingen, niet pluis gevoel of snelle verslechtering
- Nieuwe of verergerende pijn in rug, borst, buik of lies
- Tinteling, gevoelloosheid, bleek of koud been, of krachtverlies
- Aanhoudende misselijkheid en braken, sufheid of verwardheid
- Duizeligheid, flauwvallen of hartkloppingen
Klachten aan de longen zoals hoesten, benauwdheid of koorts kunnen wijzen op een longontsteking. Wacht dan niet af.
Controles na de operatie
Omdat een prothese kan verschuiven of lekken blijft controle altijd nodig. Vaak volgt een controle na ongeveer een maand met beeldvorming. In het eerste jaar zijn soms extra controles nodig, daarna meestal jaarlijks en levenslang. Zo ziet het behandelteam of de stentgraft op zijn plek blijft en het aneurysma goed is uitgeschakeld.
Mogelijke complicaties en risico’s
EVAR is minder belastend dan een open buikoperatie, maar niet zonder risico. Er kan een endoleak ontstaan, waarbij er alsnog bloed langs de prothese de aneurysmazak in stroomt. Soms lost dit vanzelf op, soms is een aanvullende ingreep nodig. Ook kan de prothese verschuiven, al komt dat niet vaak voor. Rond de lies bestaat kans op een nabloeding, wondinfectie of prikkeling van zenuwen met tijdelijk veranderd gevoel.
Het gebruik van contrast en de nabijheid van nierslagaders kunnen de nierfunctie tijdelijk belasten. Bij kwetsbare harten kunnen hartritmestoornissen of een infarct optreden, al is die kans bij een benadering via de lies kleiner dan bij een grote buikoperatie. De risico’s zijn groter bij een spoedingreep dan bij een geplande operatie. Blijf daarom de instructies rond medicatie en controles goed volgen.
Leefstijl en medicatie
De vaatwand blijft gevoelig voor slagaderverkalking. Niet roken, een gezonde voeding met weinig verzadigd vet, dagelijks bewegen en een goed gewicht zijn essentieel. Vaak gebruikt u bloedverdunners en soms cholesterolverlagers en bloeddrukmedicatie. Neem deze trouw in en overleg bij bijwerkingen met uw arts. Voldoende drinken helpt de nieren herstellen na contrast.
Speciale situaties bij maatwerkprotheses
Bij FEVAR of BEVAR is de techniek complexer en de operatieduur langer. Voor u is het herstel vaak gelijk aan een standaard EVAR, al kan de eerste week wat intensiever aanvoelen door een langere operatietijd en soms extra toegangsvaten. Ook hierbij gelden dezelfde leefregels, wondzorg en het controleschema, met mogelijk iets vaker beeldvorming in het eerste jaar.
Pijn en energie
Een trekkend gevoel in de lies, blauwe plekken en vermoeidheid zijn in de eerste dagen normaal. Goede pijnstilling helpt u beter te ademen, te eten en te bewegen. Eet gevarieerd, met voldoende eiwit, en spreid activiteiten door de dag. Verwacht schommelingen in uw energieniveau, dat is normaal. Neem rust voor u moe bent en bouw kalm op.
Samenvatting en bemoediging
Herstel na een aneurysma operatie via de lies verloopt meestal vlot, zeker met goede wondzorg, een rustige opbouw van activiteiten en aandacht voor leefstijl. Houd de eerste weken rekening met de lies, til niet zwaar en blijf dagelijks in beweging. Volg het controleschema zorgvuldig en bel bij alarmsymptomen direct met het ziekenhuis. Zo geeft u uzelf de beste kans op een veilig en stabiel resultaat op de lange termijn.
Hoe lang duurt herstel na een aneurysma operatie via de lies
De meeste mensen voelen zich na een tot twee weken weer duidelijk fitter en pakken lichte bezigheden op. Volledig herstel kost vaak vier tot zes weken, soms langer bij zwaarder werk of een maatwerkprothese. Het schema van opbouwen is persoonlijk. Blijf dagelijks wandelen, til de eerste twee weken niet zwaar en overleg met uw arts wanneer u weer mag autorijden of sporten.
Wat mag ik wel en niet doen in de eerste dagen na EVAR via de lies
De eerste vijf dagen vermijdt u druk op de lies, zoals persen, zwaar tillen en intensief traplopen. Douchen mag kort, maar geen bad of zwembad tot de wond dicht is. Rust afwisselen met korte wandelingen is prima. Autorijden stelt u uit tot u vlot en pijnvrij kunt reageren en uw arts dit goedkeurt. Seksualiteit hervat u als het comfortabel voelt.
Is pijn of zwelling in de lies normaal na de ingreep
Een beurs gevoel, blauwe plek en lichte zwelling in de lies en het bovenbeen zijn in de eerste dagen gebruikelijk. Dat trekt meestal vanzelf weg. Neem contact op bij toename van pijn, roodheid, warmte, koorts of lekkage uit de wond, of als het been koud, bleek of gevoelloos wordt. Dat kan wijzen op een nabloeding, infectie of doorbloedingsprobleem en vraagt beoordeling.
Hoe vaak moet ik op controle na een EVAR behandeling
Meestal volgt een controle met beeldvorming na ongeveer een maand, daarna rond zes maanden en een jaar. Vervolgens is de controle doorgaans jaarlijks en levenslang. Het doel is te bevestigen dat de stentgraft op zijn plaats blijft, goed afsluit en er geen endoleak is. Als alles stabiel blijft, kan de frequentie soms omlaag op advies van uw behandelteam.
Wat is een endoleak en merk ik daar iets van
Een endoleak is lekkage van bloed langs de randen of via zijtakken de aneurysmazak in, ondanks de prothese. Vaak wordt dit bij controlebeeldvorming ontdekt zonder duidelijke klachten. Bel direct bij nieuwe pijn in rug, buik of lies, duizeligheid of flauwvallen. Soms lost een lekkage spontaan op, soms is een aanvullende behandeling nodig om de druk op het aneurysma weg te nemen.
